Skip to content

Κλιματική αλλαγή: οι λόγοι που ο πλανήτης μας κινδυνεύει (και η λύση)

Πλήθος στελεχών της ασφαλιστικής αγοράς παρακολούθησε χτες στο Royal Olympic το Συνέδριο της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών με θέμα την κλιματική αλλαγή και τις φυσικές καταστροφές. Επιστήμονες που έχουν αφιερωθεί στην μάχη ενάντια στην κλιματική αλλαγή και στην προστασία από τις φυσικές καταστροφές περιέγραψαν με γλαφυρό τρόπο τον κίνδυνο τον οποίο αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα αλλά και τις δράσεις που ήδη λαμβάνουν χώρα και θα αλλάξουν τον τρόπο που ζούμε τα επόμενα χρόνια. 

Το πρόβλημα έχει ως εξής: Τα τελευταία 100 χρόνια ο πληθυσμός της Γης τετραπλασιάστηκε και έχει ξεπεράσει τα 7 δισεκατομμύρια κατοίκους. Τον περασμένο αιώνα η ανθρωπότητα χρησιμοποίησε δεκαπλάσια ενέργεια απ’ όλη όση είχε χρησιμοποιήσει στα προηγούμενα χίλια χρόνια, με αποτέλεσμα οι βιομηχανικοί ρύποι και οι εκπομπές βλαβερών αερίων να φθάσουν τις υψηλότερες τιμές των προηγούμενων 15 εκατομμυρίων ετών.

Η Γενική Διευθύντρια της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Μαργαρίτα Αντωνάκη, ο Καθηγητής Επόπτης του Κέντρου Ερεύνης Φυσικής της Ατμόσφαιρας και Κλιματολογίας της Ακαδημίας Αθηνών Χρήστος Ζερεφός, ο Υπεύθυνος εκστρατείας για θέματα ενέργειας και κλιματικών αλλαγών Greenpeace Ελλάδος Τάκης Γρηγορίου

Τον τελευταίο αιώνα απελευθερώσαμε στην ατμόσφαιρα τόσο διοξείδιο του άνθρακα όσο η φύση μέσα σε 1 δισεκατομμύριο χρόνια και μόλις σε τέσσερις δεκαετίες, καταστρέψαμε όσο όζον παρήγαγε η φύση μέσα σε 1.5 δισεκατομμύρια χρόνια!

Αποτέλεσμα όλων των άνω είναι αυτή τη στιγμή η μέση θερμοκρασία του πλανήτη να φτάνει στους 14,5 βαθμούς. Έχει ήδη αυξηθεί κατά 1 βαθμό με τάση να ανέβει κατά δύο έως τρεις βαθμούς ακόμη.

Όμως σύμφωνα με τη Συνθήκη του Παρισιού δεν πρέπει να ξεπεράσει τους 16 βαθμούς.

Η αύξηση της θερμοκρασίας στην περιοχή της Μεσογείου στον 1,5 βαθμό ( ήδη έχει ανέβει 1 βαθμό όπως είπαμε), που είναι το καλύτερο σενάριο που μπορούμε να στοχεύσουμε αυτή τη στιγμή, σημαίνει αύξηση των δασικών πυρκαγιών κατά 40% σε σχέση με τον προηγούμενο αιώνα, αύξηση των ακραίων καυσώνων και ακραίες βροχοπτώσεις. Την ίδια στιγμή ανεβαίνει η στάθμη της θάλασσας με «ύπουλο» τρόπο απειλώντας παράκτιες περιοχές. Πολλοί υπολογίζουν να ανέβει έως και 1,2 ή 1,5 μέτρα μέχρι το 2100 (ακραίο σενάριο) ενώ στην ανατολική Μεσόγειο έως και 2 εκατοστά το χρόνο.

Στην Ελλάδα, που έχει τη μεγαλύτερη ακτογραμμή στην Ευρώπη (16.300 χλμ ακτογραμμής), μια τέτοια άνοδος σημαίνει ότι θα εξαφανιστεί έως και το 30% των ακτών και μαζί τους, ολόκληροι οικισμοί. Μάλιστα, σύμφωνα με τα ακραία αυτά σενάρια, που πλέον δεν είναι τόσο ακραία όσο δέκα χρόνια πριν, παραλίες όπως ο Λαιμός της Βουλιαγμένης, οι παραλίες της Βούλας και της Γλυφάδας για παράδειγμα, θα εξαφανιστούν τελείως, αν η στάθμη της θάλασσας ανέβει ακόμη περίπου 50 εκατοστά.

Η Φοίβη Κουντούρη, Καθηγήτρια Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών στο ΟΠΑ

Για κάθε 30 εκατοστά άνοδο της στάθμης της θάλασσας, υπολογίζονται περίπου 45 μέτρα επιπλέον υποχώρηση προς τα μέσα της παραλίας…

Υπάρχουν εκτιμήσεις που μιλάνε για μαζική ερημοποίηση ολόκληρων περιοχών της Ελλάδας. Ερημοποίηση δεν σημαίνει ότι γινόμαστε έρημος Σαχάρα, σημαίνει ότι επέρχεται ξηρασία, ότι παύει να είναι γόνιμο το έδαφος. Η άνοδος της στάθμης της θάλασσας και η ξηρασία συνεπάγονται μαζικές μετακινήσεις, εκτοπίσεις στην ουσία, πληθυσμών. Εκτιμώμενο κόστος, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της Τράπεζας της Ελλάδος: 700 δισεκατομμύρια ευρώ.

Λύση οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας

Ο πλανήτης μας είναι πολύ ρυπασμένος και κατεστραμμένος από την κλιματική αλλαγή. O ανθρώπινος πολιτισμός τίθεται σε πορεία δύσκολη, σε πορεία συγκρούσεων. Ο πλανήτης μαραίνεται, καταστρέφεται και κινδυνεύουμε να φτάσουμε σε ένα σημείο μη αναστρέψιμο, αυτό που οι επιστήμονες αποκαλούν «αυτοτροφοδοτούμενη» κλιματική αλλαγή:

Αν συνεχίσουμε τις υφιστάμενες πολιτικές οδεύουμε προς αύξηση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου, δηλαδή αύξηση της θερμοκρασίας της γης κατά 3,5 – 4 βαθμούς.

Αν αυτό συμβεί, εκτός του ότι θα έχουμε πιο ακραία καιρικά φαινόμενα, το τρομακτικό είναι ότι θα σταματήσει η ανθρωπότητα να έχει τον έλεγχο, δηλαδή δεν θα ανεβαίνει η θερμοκρασία ανάλογα με το διοξείδιο του άνθρακα που εκλύουμε. Θα αρχίσει να ανεβαίνει η θερμοκρασία του πλανήτη και δεν θα μπορούμε να τη σταματήσουμε. Αυτή είναι η μη γραμμική, η αυτοτροφοδοτούμενη κλιματική αλλαγή. Αυτό είναι που τρομάζει τους περισσότερους επιστήμονες. Αν θέλουμε να αποφύγουμε αυτό το σενάριο, πρέπει να μείνουμε όσο πιο κάτω από τους δύο βαθμούς αύξησης είναι εφικτό.

Πώς γίνεται αυτό; Γίνεται αν καταργήσουμε όλα τα ορυκτά καύσιμα και στραφούμε προς ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Αυτό πρέπει να γίνει άμεσα, από το 2020 μέχρι το 2030 να έχουμε μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά 65%.

Μόνο έτσι θα παραμείνουμε σε έναν πιο βιώσιμο για τον πλανήτη μονοπάτι, δηλαδή στο 1,5-2 βαθμούς αύξηση θερμοκρασίας.

“Την κλιματική αλλαγή θα την πληρώσουν οι ασφαλιστικές εταιρείες” είπε ο Καθηγητής Επόπτης του Κέντρου Ερεύνης Φυσικής της Ατμόσφαιρας και Κλιματολογίας της Ακαδημίας Αθηνών Χρήστος Ζερεφός

Δεν είναι τυχαία η δήλωση του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ ότι “η κλιματική αλλαγή αποτελεί υπαρξιακή απειλή”, δηλαδή απειλεί την ίδια την ύπαρξη της ανθρωπότητας. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, δεν είναι βέβαιο ότι η ανθρωπότητα θα μπορέσει να προσαρμοστεί σε 4 βαθμούς αύξησης μέσης πλανητικής θερμοκρασίας.

“Την κλιματική αλλαγή θα την πληρώσουν οι ασφαλιστικές εταιρείες”

Μέσα σε 25 χρόνια το κόστος για τις καταστροφές από ακραία καιρικά φαινόμενα στην «ανασφάλιστη» Ελλάδα ανήλθε στα 350 εκατομμύρια ευρώ και σύμφωνα με τις μετρήσεις, τα τελευταία 60 χρόνια έχει εκατονταπλασιαστεί. Παγκοσμίως, το κόστος αποκατάστασης από φυσικές καταστροφές τα προηγούμενα 120 χρόνια έχει εκτιμηθεί στα 800 δις ευρώ.

Εν τω μεταξύ, διάφορες μελέτες επικινδυνότητας που έχουν γίνει βασίζονται σε δεδομένα που δεν ισχύουν πλέον! Τα δεδομένα αλλάζουν με ταχύ ρυθμό και οι μελέτες «τρωτότητας» πρέπει να επαναλαμβάνονται κάθε πέντε ή το πολύ δέκα χρόνια, προκειμένου να λαμβάνουν υπόψη τους τα τελευταία στοιχεία. Στις ΗΠΑ, για οποιαδήποτε κατασκευή σχεδιάζεται να πραγματοποιηθεί σε αιγιαλούς, γίνονται προηγουμένως μελέτες που περιλαμβάνουν προβολές στα επόμενα 75 ακόμη και 100 χρόνια και λαμβάνουν υπόψη την άνοδο της στάθμης της θάλασσας.

Στην Ελλάδα ωστόσο, οι περισσότεροι ακτομηχανικοί υπολογισμοί, όσον αφορά κατασκευές σε λιμάνια και παραλίες, έχουν γίνει με το.. μάτι.

Η κλιματική αλλαγή μετασχηματίζει την οικονομία

Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, ο μεγαλύτερος διακρατικός χρηματοπιστωτικός οργανισμός στον κόσμο ανακοίνωσε ότι σταματάει να χρηματοδοτεί επενδύσεις σε ορυκτά καύσιμα. Και μόλις την προηγούμενη εβδομάδα, το Ευρωκοινοβούλιο ανακοίνωσε ότι κηρύσσει την Ευρώπη σε κατάσταση έκτακτης κλιματικής ανάγκης – σύντομα αναμένεται να ψηφίσει νόμο που θα θέτει την Ευρωπαϊκή Ένωση σε τροχιά απεξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα. Στόχος, μηδενικό ισοζύγιο διοξειδίου του άνθρακα μέχρι το 2050.

Αυτό σημαίνει ότι η ευρωπαϊκή οικονομία θα μετασχηματιστεί πλήρως τα επόμενα 20 με 30 χρόνια, εφόσον θα διακοπεί ή θα ελαχιστοποιηθεί η χρήση πετρελαίου, άνθρακα και φυσικού αερίου.

Ήδη πολλές χώρες στον κόσμο, χώρες με τεράστιες αυτοκινητοβιομηχανίες, όπως η Γερμανία, η Γαλλία, η Κίνα και άλλες, έχουν ανακοινώσει το τέλος της πώλησης αυτοκινήτων με πετρέλαιο και diesel έως το 2040. Στην Νορβηγία τα περισσότερα αυτοκίνητα στους δρόμους είναι ήδη ηλεκτροκίνητα. Κάποιες χώρες έχουν ξεκινήσει και απαγορεύουν τη χρήση φυσικού αερίου για ηλεκτροπαραγωγή στα κτήρια: τα φωτοβολταϊκά παράγουν ηλιακή ηλεκτρική ενέργεια με το μισό κόστος, περίπου 3 σεντς την κιλοβατώρα ενώ ένας σταθμός φυσικού αερίου παράγει στα 7 με 8 σεντς.

Όλα επιβεβαιώνουν ότι ένα μεγάλο κομμάτι της οικονομίας, που συνεχίζει να επενδύει σε συμβατικές πηγές ενέργειας, θα μείνει ακάλυπτο. Οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για τρισεκατομμύρια επενδύσεων, οι οποίες δεν θα μπορέσουν ποτέ να αποσβεστούν – κυρίως σε κέντρα παραγωγής αερίου, φυσικού αερίου και υδρογονανθράκων και σε κέντρα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ορυκτά καύσιμα.

Η ασφαλιστική αγορά, ως κλάδος, το καλύτερο που έχει να κάνει, για να προστατεύσει το μέλλον και την ύπαρξή της, είναι να συνταχτεί με τις δυνάμεις που απαιτούν μέτρα κατά της κλιματικής αλλαγής, μέτρα που προωθούν τη γρήγορη αλλαγή, το γρήγορο μετασχηματισμό της οικονομίας σε καθαρές πηγές ενέργειας. Αυτό είναι το μόνο που διασφαλίζει ότι δεν θα υλοποιηθούν τα ακραία σενάρια, ότι θα μπορέσουμε να παραδώσουμε τον πλανήτη στα παιδιά μας περίπου όπως τον πήραμε εμείς από τους γονείς μας.

Για να το καταφέρουμε, θα πρέπει όλοι μας να συμβάλλουμε ο καθένας από το πόστο του και όπως μπορεί. Όπωςδήλωσε στο χθεσινό συνέδριο η Μαργαρίτα Αντωνάκη, εδώ ταιριάζει το σύνθημα που είχε για τριάντα χρόνια το εγγλέζικο κράτος, προκειμένου να αντιμετωπίσει την επιδημία του AIDS. Τι έλεγε το σύνθημα; «Μην πεθάνετε από άγνοια».

*Το συνέδριο «Κλιματική Αλλαγή – Φυσικές Καταστροφές: Πρόληψη και Αντιμετώπιση» πραγματοποιήθηκε με πρωτοβουλία της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών την Τρίτη 3 Δεκεμβρίου, σε κεντρικό ξενοδοχείο της Αθήνας. Στο συνέδριο συμμετείχαν οι Χρήστος Ζερεφός, Καθηγητής, Επόπτης του Κέντρου Ερεύνης Φυσικής της Ατμόσφαιρας και Κλιματολογίας της Ακαδημίας Αθηνών, ο Τάκης Γρηγορίου, Υπεύθυνος εκστρατείας για θέματα ενέργειας και κλιματικών αλλαγών Greenpeace Ελλάδος, ο Kωνσταντίνος Συνολάκης, Καθηγητής Γεωπεριβαλλοντικής μηχανικής Πολυτεχνείου Κρήτης, η Φοίβη Κουντούρη, Καθηγήτρια Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών στο ΟΠΑ. Η Μαργαρίτα Αντωνάκη έδωσε ομιλία με θέμα «Πώς οι ασφαλιστές αντιμετωπίζουν την κλιματική αλλαγή» ενώ ο Butch Bacani, Project Leader UN Environment Programme Finance Initiative, παρουσίασε τις αρχές της πρωτοβουλίας «Βιώσιμη Ασφάλιση». Η ημερίδα άνοιξε με χαιρετισμό του Προέδρου της ΕΑΕΕ, Αλέξανδρου Σαρρηγεωργίου. Το δεύτερο μέρος ήταν αφιερωμένο στο ρόλο της ασφαλιστικής αγοράς στην αντιμετώπιση των ζημιών από φυσικές καταστροφές ενώ παρουσιάστηκε και η πρόταση της Ένωσης για την περίπτωση του σεισμού. Στην ενότητα συμμετείχαν ο Γεώργιος Γαζέτας, Καθηγητής Γεωτεχνικής του ΕΜΠ, ο Ερρίκος Μοάτσος, Μέλος Δ.Σ. & Πρόεδρος Επιτροπής Περιουσίας, Αντασφαλίσεων, Μεταφορών & Σκαφών, Ένωση Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδος (ΕΑΕΕ) καθώς και οι Γιάννης Μελακοπίδης, Treaty Senior Broker, Matrix Insurance & Reinsurance Brokers S.A., Μανώλης Σιατούνης, General Manager, Aon Greece S.A.,Αλέξανδρος Turner, Διευθύνων Σύμβουλος, Carpenter Turner S.A.

Ρεπορτάζ: Χριστίνα Μωράκη, Νίκος Σακελλαρίου, Νίκος Εμμανουήλ

No comment yet, add your voice below!


Add a Comment

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *